គួរយល់ដឹង៖ តើអ្នកដឹងទេថា តើព្រះមហាក្សត្រប្រទេសណាដែលសោយរាជ្យយូរជាងគេបំផុតលើលោក ? ព្រះរាជជីវប្រវត្តិរបស់ "ព្រះមហាក្សត្រថៃ ភូមិពល អាឌុលយ៉ាដេត"!
ព្រះរាជជីវប្រវត្តិរបស់ "ព្រះមហាក្សត្រថៃ ភូមិពល អាឌុលយ៉ាដេត"
ព្រះមហាក្សត្រ ភូមិពល
ប្រសូតនៅថ្ងៃ ច័ន្ទ ទី ៥ ខែ ធ្នូ ឆ្នាំ១៩២៧ នាទីក្រុងខាំប្រ៊ីត (Cambridge) រដ្ឋម៉ាសាឈូស៊ែត (Massachusetts) សហរដ្ឋអាមេរិក ជាទីដែលព្រះបិតារបស់ព្រះអង្គកំពុងសិក្សាផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រ
។
បិតាព្រះអង្គគឺព្រះអង្គម្ចាស់
ម៉ាហ៊ីដុល អាឌុលយ៉ាដេត (បុត្ររបស់សេ្ដចជូឡាឡុងកន)
ដែលមានងារ ជាព្រះអង្គម្ចាស់សុងក្លា និងមាតាគឺម្ចាស់មុម
សង់វ៉ាល (Mom
Sangwal) ហើយព្រះអង្គជាព្រះរាជបុត្រទី៣
និងពៅគេ ។
តាមពិតទៅ ព្រះរាមរបស់ព្រះចៅ ភូមិពល បានត្រូវតំឡើងរាជ្យ បន្ទាប់ពីការដាក់រាជ្យរបស់ស្តេច ប្រាចាឌីប៉ុក (Prajadhipok) នៅឆ្នាំ១៩៣៥ ដោយសាររដ្ឋប្រហារដែលលប់បំបាត់ចោលរបបរាជានិយមផ្តាច់ការពីប្រទេសថៃ ហើយស្ថាបនាប្រទេសនេះ ជាប្រទេសរាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យធម្មនុញ្ញ ប៉ុនែ្ដដោយសារ ការសោយទីវង្គតទាន់ហន់របស់ព្រះអង្គអាណាន់ដា ទើបរាជសម្បត្ដិធ្លាក់បន្ដមកលើព្រះចៅ ភូមិពល វិញ ។
តាមពិតទៅ ព្រះរាមរបស់ព្រះចៅ ភូមិពល បានត្រូវតំឡើងរាជ្យ បន្ទាប់ពីការដាក់រាជ្យរបស់ស្តេច ប្រាចាឌីប៉ុក (Prajadhipok) នៅឆ្នាំ១៩៣៥ ដោយសាររដ្ឋប្រហារដែលលប់បំបាត់ចោលរបបរាជានិយមផ្តាច់ការពីប្រទេសថៃ ហើយស្ថាបនាប្រទេសនេះ ជាប្រទេសរាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យធម្មនុញ្ញ ប៉ុនែ្ដដោយសារ ការសោយទីវង្គតទាន់ហន់របស់ព្រះអង្គអាណាន់ដា ទើបរាជសម្បត្ដិធ្លាក់បន្ដមកលើព្រះចៅ ភូមិពល វិញ ។
ទោះបីមានឈ្មោះថាសោយរាជ្យ ប៉ុនែ្ត បងប្អូនទាំងពីរ (ភូមិពល និងអាណាន់ដា )រស់នៅប្រទេសស្វីសរហូត លើកលែងតែដំណើរទស្សនកិច្ចដ៏ខ្លីមួយនាប្រទេសថៃនៅឆ្នាំ១៩៣៨ ហើយនៅខែធ្នូ ១៩៤៥ ទើបក្សត្រទាំងពីរយាងមកកាន់មាតុប្រទេស ។ ប៉ុនែ្ត បន្ទាប់ពីឡើងគ្រងរាជ្យសម្បត្តិ នៅឆ្នាំ១៩៤៦ ស្តេច ភូមិពល បានវិលទៅរស់នៅប្រទេសស្វីសបន្តទៀត ទាល់តែដល់ឆ្នាំ១៩៥០ ទើបព្រះអង្គយាងមកបាងកក ដើម្បីប្រារព្ធទទួលការបំពាក់ព្រះបរមងារជាស្តេចរាមាទីប្រាំបួននៃ សន្តតិវង្សចក្រីរបស់ថៃ ។ នាពេលនោះ ប្រទេសថៃបាន ធ្លាក់ទៅក្នុងការគ្រប់គ្រងរបស់ពួកយោធា ហើយរាជានិយមគឺគ្រាន់តែជានិមិត្តរូបមួយប៉ុណ្ណោះ ។
ព្រះចៅ ភូមិពល អាឌុលយ៉ាដេត
បន្ទាប់ពីសេនាប្រមុខ
សារិត ថាណារ៉ាត់ (Sarit
Thanarat) ដណ្តើមអំណាចពីសេនាប្រមុខ
ភិបុល សង្គ្រាម (Phibul
Songkram) នាឆ្នាំ១៩៥៧
នយោបាយប្រកបដោយមនសិការមួយត្រូវបានដាក់ចេញ ដើម្បីសំអិតសំអាងស្តេចវ័យក្មេង(ព្រះចៅភូមិពល)អោយមានតួនាទីជាតិ មួយ ដោយឧទ្ទិសព្រះកាយរបស់ទ្រង់ផ្ទាល់ រួមជាមួយសមាជិកដទៃទៀតរបស់រាជវង្ស ឱ្យធ្វើទំនាក់ទំនងប្រកបដោយប្រជាប្រិយភាពជាមួយ មជ្ឈដ្ឋានសង្គមនានាតាមរយៈការពង្រីកការងារបែបពិធីការ និងការងារស៊ីវិល ។ ព្រះអង្គបានផ្តោតការយកព្រះទ័យទុកដាក់លើការងារសង្គម និងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ
ហើយផ្តើមមានបន្ទូលអំពីបញ្ហារដ្ឋធម្មនុញ្ញក្រាយ ពេលដែលសេនាប្រមុខ សារិត ថាណារ៉ាត់
បានស្លាប់
និងក្រោយពេលដែលអ្នកបន្តវេននៃអំណាចយោធាបានបាត់បង់ឥទ្ធិពលរបស់ ខ្លួន ។
ព្រះចៅ ភូមិពល បានបង្ហាញជាលើកដំបូងនូវលទ្ធភាព និងសមត្ថភាពនយោបាយរបស់ព្រះអង្គ នាខែតុលា ឆ្នាំ១៩៧៣ នៅក្នុងប្រតិកម្មតបតចំពោះការបង្ហូរឈាមតាមផ្លូវ ពេលដែលនិស្សិតនៃសកលវិទ្យាល័យ បានធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងការដឹកនាំយោធា ។ ព្រះអង្គបានធ្វើអន្តរាគមន៍បញ្ចប់អំពើហិង្សា ហើយទំលាក់ការទទួលខុសត្រូវទៅលើនាយករដ្ឋមន្ត្រី ថាណម គីទីកាចន (Thanom Kitikachorn) និងឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រាផាស ចារូសាធៀន (Praphas Charusathien) ហើយមេដឹកនាំនយោបាយទាំងពីរនេះបានត្រូវនិរទេសខ្លួនទៅក្រៅប្រទេស ដែលនោះគឺជារយៈពេលមួយត្រួសត្រាយផ្លូវសំរាប់នយោបាយប្រជាធិបតេយ្យនៅ ប្រទេសថៃ ។
ព្រះមហាក្សត្រទទួលស្គាល់ប្រជាធិបតេយ្យ ប៉ុន្តែនយេបាយអភិរក្សបានត្រូវគេយកមកបង្កើតជាភេរវសញ្ញា នៅពេលដែលមានការបង្ក្រាបដើម្បីសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈនៅស្រុកថៃ កើតមានជួនគ្នាជាមួយជោគជ័យរបស់ជនបដិវត្តន៍កុម្មុយនីសនៅ ឥណ្ឌូចិននាឆ្នាំ១៩៧៥ ដែលនាពេលនោះ រាជាធិបតេយ្យនៅឡាវ បានត្រូវផ្តួលរលំ បន្ទាប់ពីកាលពី ៥ឆ្នាំមុន រាជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាបានដួលរលំរួចទៅហើយ ។
ពួកស្តាំនិយមបានបង្ក្រាបកូដកម្មរបស់និស្សិត នៅពេលដែលអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី ថាណម បានវិលចូលស្រុកវិញ ហើយជាលទ្ធផលគឺការកើតមានព្រឹត្តិការណ៍សំលាប់រង្គាល នៅសកលវិទ្យាល័យធម្មាសាត នាថ្ងៃទី ៦ តុលា ឆ្នាំ១៩៧៦ ។ ហេតុការណ៍នេះ បានបង្កជាលេសមួយសំរាប់រដ្ឋប្រហារយោធាដែលតាមរយៈនោះ ថៃបានបង្កើតនាយករដ្ឋមន្ត្រីដោយការតែងតាំងរបស់ស្តេច ។ ព្រះមហាក្សត្រ បានងាកទៅរកនយោបាយអភិរក្សនិយម ហើយជាវិបាក គឺទ្រង់បានបាត់បង់ប្រជាប្រិយភាព ។
ពេលដែលមានការវិលត្រឡប់មកវិញនៃអំណាចយោធា ប្រទេសថៃបានដកពិសោធជាមួយនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីៗជាបន្តបន្ទាប់គ្នា ដែលក្នុងនោះតួនាទីនៃកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ គឺជាបញ្ហាស្នូលមួយ ។ នៅក្នុងដំណើរបត់បែននេះ ព្រះចៅ ភូមិពល បានបំពេញតួនាទីដោយប្រុងប្រយ័ត្ន ព្រោះខ្លាចស្រអាប់ពណ៌ដល់រាជ្យបល្ល័ង្ក ដោយសារការចូលទៅជិតពេកនឹងជីវភាពនយោបាយ ។ នៅក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០ ព្រះចៅ ភូមិពល បានគាំទ្រអាជ្ញាធររបស់ឧត្តមសេនីយ៍ ប្រេម ទីនស៊ូឡាណន (Prem Tinsulanond) ដែលឡើងកាន់អំណាចដោយមិនបានបោះឆ្នោត ប៉ុន្តែការគាំទ្រនោះមិនបានធ្វើឱ្យបាត់បង់ការគោរពពីប្រជាជនចំពោះ ព្រះអង្គទេ ព្រោះតែរដ្ឋាភិបាលនោះមានគុណសម្បត្តិល្អ ។
នៅពេលដែលរដ្ឋាភិបាលជាប់ឆ្នោតរបស់លោក ឆាទីឆៃ ឈុនហាវ៉ាន់ (Chatichai Choonhavan) បានត្រូវផ្តួលរំលំដោយរដ្ឋប្រហារយោធានាខែកុម្ភៈ ១៩៩១ ព្រះអង្គបានបង្ហាញនូវការជំទាស់ដ៏ស្លូតបូតមួយ ។ បន្ទាប់មកនាខែឧសភា ១៩៩២ បាតុកម្មមហាជនប្រឆាំងការឡើងកាន់អំណាចដោយមិនបោះឆ្នោតរបស់ឧត្តម សេនីយ៍ចូលនិវត្តន៍ សុចិន្តា ក្រាប្រាយូន (Suchinda Kraprayoon) ដែលពេលនោះបាតុករបានទៅហ៊ុមព័ទ្ធទីស្តីការនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហើយបានត្រូវពួកយោធាបង្ក្រាបដោយការបង្ហូឈាម ដែលធ្វើអោយជីវិតមនុស្សជាច្រើនរយនាក់ត្រូវបាត់បង់ ។
បន្ទាប់ពីស្ទាក់ស្ទើរនៅគ្រាដំបូង ក្រោយមកទើបព្រះមហាក្សត្របានធ្វើអន្តរាគមន៍ជាលក្ខណៈបុគ្គល ដើម្បីបញ្ចៀសវិបត្តិ ដែលអន្តរាគមន៍នោះបាននាំទៅដល់ការលាលែងតំណែងរបស់ឧត្តមសេនីយចូល និវត្ត ន៍ សុចិន្តា និងការបោះឆ្នោតសារជាថ្មី នាខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩២ ដែលផ្តល់អោយលោក ឈួន លីកប៉ៃ (Chuan Leekpai) ក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រីស៊ីវិល ដែលជាប់ឆ្នោតបែបប្រជាធិបតេយ្យ ។ តាមរយៈការធ្វើអន្តរាគមន៍នេះ ស្តេចថៃបានស្តារនូវជំហរនយោបាយរបស់ទ្រង់ និងមុខមាត់រាជានិយមនៅប្រទេសថៃ ។
ថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត្រា (Thaksin Shinawatra) បានក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃមួយអាណត្តិទៀតនាខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០០៥ ដែលនៅក្នុងអាណត្តិទីពីរនេះ គាត់បានពើបប្រទះនឹងការប្រឆាំងយ៉ាងខ្លាំងក្លារហូតដល់
តំរូវឱ្យ គាត់បង្ខំចិត្តកោះឱ្យមានការបោះឆ្នោតមុនពេលកំណត់ ក៏ប៉ុន្តែ គណៈបក្សប្រឆាំងបានធ្វើពហិការមិនចូលរួម ។ ការបោះឆ្នោតមុនពេលកំណត់ ដែលមានតែគណបក្សថៃស្រលាញ់ថៃរបស់លោក ថាក់ស៊ីន តែម្នាក់ឯងចូលរួមនោះ បានត្រូវគេពណ៌នាថា ខ្វះស្តង់ដាប្រជាធិបតេយ្យ ហើយមិនអាចទទួលបានសំឡេងគ្រប់គ្រាន់ នៅក្នុងសភាដើម្បីរៀបចំរដ្ឋាភិបាលទៀត ។
នៅក្នុងការជំរុញឱ្យ ព្រះមហាក្សត្រតែងតាំងនាយករដ្ឋមន្ត្រីមួយ តាមកំណត់នៃពេលវេលានោះ ព្រះចៅ ភូមិពល បានបដិសេធ ដោយស្នើឱ្យតុលាការជាន់ខ្ពស់របស់ប្រទេសថៃ សំរេចអំពីធម្មនុញ្ញភាពនៃការបោះឆ្នោតខាងលើ ដែលជាលទ្ធផល តុលាការបានបដិសេធភាពស្របច្បាប់នៃការបោះឆ្នោតនោះ ហើយតំរូវឱ្យមានការបោះឆ្នោតសារជាថ្មី ។
ព្រះចៅរាមាទី៩ បានត្រូវគេសង្ស័យថា ជាអ្នកនៅពីក្រោយរដ្ឋប្រហារយោធាទំលាក់លោក ថាក់ស៊ីន ពីដំណែងនាយករដ្ឋមន្រី្ត កាលពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០៦ និងការធ្វើឱ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលមានប្រជាប្រិយភាពក្នុងស្រទាប់ អ្នកក្ររូបនេះ ត្រូវរស់នៅនីរទេស និងគេចខ្លួនពីការតាមចាប់រហូតដល់សព្វថ្ងៃ ដោយសារតែបណ្ដឹង ដែលអ្នកសង្កេតការណ៍ជាច្រើនចាត់ទុកថា ពោរពេញដោយចរិតនយោបាយ ។ រដ្ឋប្រហារយោធាដែលកើតឡើងក្រោមសភាពស្ងៀមស្ងាត់របស់សេ្ដច, ការចោទពីតួនាទីរបស់លោក ប្រេមទីន ស៊ូឡាណន ដែលជាប្រធានទីប្រឹក្សាសេ្ដចនៅក្នុងរដ្ឋហ្រារនោះ, និងការវិវត្ដន៍ចុងក្រោយទៅជាមានថៃលឿងគាំទ្រសេ្ដច ថៃក្រហមគាំទ្រ ថាក់ស៊ីន ថៃខៀវរៀបចំដោយពួកយោធាថៃ សុទ្ធតែត្រូវគេសង្ស័យទៅលើតួនាទីរបស់ព្រះចៅ ភូមិពល ទាំងអស់ ។ សូម្បីតែជំហរគឃ្លើនរបស់ពួកយោធាថៃ និងអ្នកនយោបាយថៃក្នុងការប្រឆាំងការចុះបញ្ជីប្រាសាទព្រះវិហារ ជាទីសក្ការៈរបស់កម្ពុជា ទៅក្នុងបញ្ជីបេតិកភ័ណ្ឌពិភពលោក និងការឈ្លានពានប្រទេសកម្ពុជា យ៉ាងបើកចំហរនាពេលសព្វថ្ងៃ ក៏ត្រូវបានពួកអ្នកសង្កេតការណ៍ ជាពិសេសប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាចាត់ទុកថា ស្ថិតនៅក្រោមខ្សែញាក់យ៉ាងអាថ៌កំបាំងរបស់សេ្ដចថៃ អង្គនេះដែរ ។
ព្រះចៅ ភូមិពល និងមហាក្សត្រយានី ស៊ីរីគិត (Sirikit) ដែលជាអគ្គមហេសី មានបុត្រាបុត្រីបួនព្រះអង្គ(បុត្រីបីអង្គ និងបុត្រាមួយអង្គ): ម្ចាស់ក្សត្រី អ៊ូបុល រតនា (Ubol Ratana), ព្រះអង្គម្ចាស់ មហា វជីរាឡុងកន (Maha Vajiralongkorn), ម្ចាស់ក្សត្រី មហាចក្រី ស៊ីរិនដន (Maha Chakri Sirindhorn), និងម្ចាស់ក្សត្រី ជូឡាបន (Chulabhorn) ។ បុត្រាគឺជារជ្ជទាយាទ (អ្នកនឹងបន្តគ្រងរាជ្យ) ប៉ុនែ្ត ព្រះរាជបុត្រ មិនមែនជាទីគាប់ព្រះទ័យរបស់ព្រះមហាក្សត្រឡើយ ។ ព្រះមហាក្សត្រគោរពស្រលាញ់បុត្រីទីបីយ៉ាងខ្លាំង គឺម្ចាស់ក្សត្រី ស៊ីរិនដន ដែលមិនទាន់រៀបអាពាពិពាហ៍នៅឡើយ ។
ទោះបីជាមានស្នាព្រះហស្ថជាច្រើន និងមានព្រះកិត្តិនាមល្បីល្បាញក្នុងប្រជាជាតិក្តី ក៏ប៉ុន្តែ ព្រះចៅ ភូមិពល នៅតែមិនទាន់អាចធានាបានទេថា តើអនាគតរបស់សន្តតិវង្សចក្រីនឹងទៅជាយ៉ាងណា បន្ទាប់ពីគ្មានរូបព្រះអង្គនោះ ៕
ប្រភព៖ខេមបូឌាអេចបេ្រសញូស៍
@ដោយបណ្ណាល័យចែករំលែក
0 comments :
Post a Comment